Na temat

Postępująca cyfryzacja gospodarki i wykorzystanie technologii cyfrowych w miejscu pracy niosą za sobą pewne możliwości dla pracowników i pracodawców, w tym również w zakresie usprawnień w obszarze BHP:

• Wykorzystywanie systemów lub procedur technicznych, aby umożliwić urządzeniu lub systemowi realizację (częściowo lub całkowicie) funkcji, która wcześniej była lub mogłaby być realizowana (częściowo lub całkowicie) przez człowieka. powoduje przeniesienie powtarzalnych, pracochłonnych i niebezpiecznych zadań na maszyny;
• robotyka i AI wspierają i zastępują pracowników w niebezpiecznych środowiskach pracy;
• technologie cyfrowe i technologie zwiększające wydajność (przykładem są egzoszkielety) poprawiają dostęp do rynku pracy dla pracowników będących w szczególnie niekorzystnej sytuacji, takich jak np. pracownicy z niepełnosprawnościami, migranci lub pracownicy mieszkający w rejonach o ograniczonych możliwościach zatrudnienia;
• lepsze monitorowanie w połączeniu z dużymi zbiorami danych umożliwia podejmowanie szybszych i skuteczniejszych interwencji;
• większa równowaga między życiem zawodowym a prywatnym, elastyczność i niezależność będące udziałem pracowników, którzy mogą pracować z domu.

Z danych z badania EU-OSHA „Puls BHP 2022” wynika, że 19,2% europejskich pracowników wykorzystuje technologie cyfrowe do monitorowania poziomu hałasu, substancji chemicznych, pyłów i gazów w środowisku pracy, a 7,4% pracowników wykorzystuje je do monitorowania tętna, ciśnienia krwi, pozycji ciała i innych parametrów zdrowotnych własnego organizmu.

Dane z tego samego źródła pokazują również, że pracownicy wykonujący pracę zdalnie z domu są mniej narażeni na przemoc lub zniewagę słowną ze strony klientów, pacjentów, uczniów, na molestowanie lub mobbing. Telepracownicy pracujący z domu zgłaszają narażenie na przemoc lub zniewagę słowną tylko w 7,9% przypadków (w porównaniu z 15,7% ogółu ludności aktywnej zawodowo), ponieważ są zatrudnieni głównie w miejscach wymagających ograniczonej interakcji z osobami trzecimi, oraz na molestowanie lub mobbing jedynie w 4,4% przypadków (w porównaniu z 7,3% ogółu ludności), ponieważ izolacja społeczna (w tym od współpracowników i przełożonych) może odegrać w tym względzie łagodzącą rolę. Warto wspomnieć, że w porównaniu z ogółem pracowników pracownicy wykonujący pracę zdalnie z domu rzadziej zgłaszają brak niezależności czy negatywny wpływ na tempo pracy lub procesy pracy (14,4%).

Istnieją również wyzwania i zagrożenia dla BHP wynikające z wdrażania technologii cyfrowych w miejscu pracy:

• cyfrowe monitorowanie, utrata niezależności, intensyfikacja pracy i presja na wykonywanie zadań na określonym poziomie;
• stanowiska kierownicze średniego szczebla są zastępowane przez algorytmy przydzielające zadania pracownikom i monitorujące ich wyniki;
• utrata kontroli nad pracą, podział pracy na bardzo proste zadania do wykonania w sposób wymagający standardowego podejścia, zawężenie zakresu pracy i obniżenie poziomu kwalifikacji wymaganych do wykonywania danego zawodu;
• izolacja pracowników, wzrost skali wirtualnych interakcji i utrata wsparcia ze strony współpracowników;
• błędne lub niesprawiedliwe decyzje dotyczące pracowników wynikające ze zautomatyzowania lub częściowego zautomatyzowania procesów wykorzystujących dane lub oprogramowanie obarczone błędami;
• systemy zachęt i kar oraz ocena punktowa wyników pracy pracowników;
• brak jasności w kwestii odpowiedzialności za BHP i stosowania istniejących ram regulacyjnych w zakresie BHP;
• mobilność, elastyczność, dostępność przez całą dobę, a także zacieranie się granic między pracą a życiem prywatnym.

Badanie ESENER z 2019 r. przeprowadzone przez EU-OSHA wykazało, że zwiększone wykorzystanie technologii cyfrowych w miejscu pracy niesie za sobą zagrożenia psychospołeczne, takie jak presja czasu, słaba komunikacja lub współpraca, brak bezpieczeństwa zatrudnienia oraz długie zmiany lub nieregularne godziny pracy.

Co więcej, w przeprowadzonym przez EU-OSHA badaniu „Puls BHP 2022” z udziałem pracowników respondenci twierdzą, że technologie cyfrowe prowadzą do wykonywania przez nich pracy samodzielnie (44%), wzmacniają nadzór w miejscu pracy (37%), zmniejszają niezależność w miejscu pracy (19%), decydują o szybkości lub tempie pracy (52%) i zwiększają obciążenie pracą (33%).

Z danych pochodzących z badania EU-OSHA „Puls BHP 2022” wynika, że pracownicy wykonujący pracę zdalnie z domu częściej niż w przypadku ogółu zatrudnionych zgłaszają wzrost obciążenia pracą (33,2%), wyznaczanie szybkości lub tempa pracy przez technologie cyfrowe (61,2%), izolację społeczną (56,8%) oraz silną presję czasu lub przeciążenie pracą (46,9%).